Öğrenmenin Müziği: Kemal Sunal Filmlerinin Pedagojik Yankısı
Bir eğitimci olarak, her insanın öğrenme serüveninin bir “melodi” gibi olduğunu düşünürüm. Her birey, kendi yaşam müziğini farklı tonda, farklı ritimle besteler. Öğrenme, kimi zaman neşeli bir film sahnesi gibi coşkulu, kimi zaman da düşünceli bir tınıyla derinleşir. İşte bu nedenle “Kemal Sunal film müzikleri kime ait?” sorusu, yalnızca bir sanat veya sinema merakıyla değil, öğrenmenin duygusal boyutunu keşfetme arzusu ile de anlam kazanır. Çünkü müzik, tıpkı öğrenme gibi, insanın ruhunu dönüştüren bir güç taşır.
Kemal Sunal ve Öğrenmenin Duygusal Boyutu
Kemal Sunal filmleri, Türkiye toplumunun sosyal yapısını mizah yoluyla ele alırken aslında güçlü bir “öğretici işlev” de üstlenir. Bu filmler, sadece güldürmez; düşündürür, eleştirir ve öğretir. Filmlerde duyulan müzikler, bu öğrenme sürecinin duygusal katalizörüdür.
Bir öğrencinin yeni bir konuyu öğrenirken duygusal bağ kurması ne kadar önemliyse, bir izleyicinin filmdeki karakterle empati kurmasını sağlayan müzik de o kadar değerlidir. İşte tam bu noktada, Kemal Sunal filmlerinin müziklerinde imzası bulunan Zeki Ökten, Cahit Berkay ve Melih Kibar gibi besteciler, filmlerin pedagojik gücünü sessiz ama derin bir biçimde desteklemiştir.
Bu müzikler, öğrenmenin “duyuşsal alanı”na (Bloom’un öğrenme alanlarından biri) hitap eder. Yani bireyin hisleri, değerleri ve tutumları üzerinden anlam kurar. Filmleri izleyen bir çocuk, sadece bir karakterin macerasını değil, aynı zamanda adalet, eşitlik, mizah ve dayanışma gibi toplumsal değerleri de öğrenir.
Öğrenme Teorileriyle Kemal Sunal Filmlerini Okumak
Davranışçı öğrenme kuramı, öğrenmenin tekrar ve pekiştirme yoluyla gerçekleştiğini savunur. Kemal Sunal filmlerindeki müzikler de bu kuramın bir tür duygusal pekiştiricisidir. Bir sahnede müzik yükseldiğinde, izleyici o duyguyu içselleştirir. Neşe, utanç, şaşkınlık ya da sevinç… Tıpkı bir öğrencinin doğru cevabı bulduğunda yaşadığı tatmin gibi, bu müzikler de öğrenme sürecini güçlendirir.
Buna karşın, yapılandırmacı yaklaşım (constructivism) açısından bakıldığında, müzik izleyicinin kendi anlam dünyasını kurmasına yardımcı olur. Her birey, Kemal Sunal’ın “Şaban” karakterinde farklı bir ders bulur. Kimi dürüstlüğün değerini, kimi sistem eleştirisini, kimi de sade yaşamın güzelliğini öğrenir. Bu, öğrenmenin bireysel boyutunu temsil eder: Her izleyici, kendi zihinsel yapısına uygun bir anlam üretir.
Pedagojik Yöntemler ve Sanatın Öğretici Gücü
Eğitimde müziğin kullanımı, pedagojik açıdan “bütüncül öğrenme”nin önemli bir aracıdır. Çünkü müzik, bilişsel (bilgi), duyuşsal (duygu) ve psikomotor (davranış) öğrenme alanlarını aynı anda harekete geçirir. Kemal Sunal filmlerinin müzikleri de tam olarak bu bütüncül etkiyi sağlar. Örneğin, “Hababam Sınıfı” serisindeki müzikler yalnızca nostaljik değildir; aynı zamanda dayanışma, arkadaşlık ve öğrenmenin sosyal yönünü temsil eder.
Bir öğretmen, öğrencilerine öğrenmeyi sevdirmek istiyorsa, dersini tıpkı bir film gibi akıcı, duygusal ve anlamlı hale getirmelidir. Müzik burada bir araç değil, öğrenmeyi estetik bir deneyime dönüştüren bir dildir. Çünkü öğrenme yalnızca “bilmek” değil, “hissetmektir” de.
Kemal Sunal Filmleri, Toplumsal Öğrenme ve Paylaşım
Kemal Sunal filmleri, Türkiye toplumunun sosyo-ekonomik dönüşümünü anlatırken, aynı zamanda kolektif bir öğrenme alanı yaratır. Bu filmleri izleyen kuşaklar, birlikte gülmeyi, birlikte eleştirmeyi ve birlikte düşünmeyi öğrenmiştir. Müzikler ise bu toplumsal öğrenmeyi birleştiren görünmez bağlardır.
Cahit Berkay’ın melodileri, Melih Kibar’ın hafif hüzünlü ezgileri ya da Arif Melikov’un kimi sahnelerde kullandığı dramatik geçişler, izleyicinin belleğinde bir “duygusal hafıza” oluşturur. Bu hafıza, toplumsal öğrenmenin en kalıcı biçimidir.
Öğrenme Deneyimine Dair Bir Davet
Bugün bir öğretmen, öğrenci, ebeveyn ya da sadece bir izleyici olarak şunu sormak gerekir:
– Biz neyi, kimden ve nasıl öğreniyoruz?
– Duygularımız, müzikler, filmler ve anılar öğrenme süreçlerimizi nasıl şekillendiriyor?
– Kemal Sunal’ın bir sahnesinde hissettiğimiz tebessüm, bir dersin tahtasında yazılı bilgiden daha mı kalıcıdır?
Belki de öğrenmenin gerçek gücü, bir melodide gizlidir. Tıpkı Kemal Sunal filmlerindeki gibi… Çünkü öğrenmek, duymakla değil, hissetmekle başlar.